Quản lý chi phí chìm là việc làm vô cùng cần thiết đối với sự tăng trưởng của các doanh nghiệp. Hiểu rõ về khái niệm này cũng như các bí quyết để tránh được “bẫy chi phí chìm” là điều mà doanh nghiệp nào cũng cần nắm rõ. Tìm hiểu ngay với Vieclamkinhdoanh.vn nhé!
Mục lục
Hiểu đúng: Chi phí chìm – sunk cost là gì?
Nhìn nhận rõ ràng về chi phí chìm giúp doanh nghiệp tối ưu hóa tài nguyên, đạt hiệu quả tài chính và có những quyết định đầu tư chính xác hơn. Trước hết, hãy cùng tìm hiểu về khái niệm chi phí chìm là gì?
Khái niệm chi phí chìm trong kinh doanh
Chi phí chìm (sunk cost) là một khái niệm kinh tế quan trọng, dùng để mô tả những khoản tiền hoặc tài sản đã bị tiêu tốn hoặc đầu tư và không thể thu hồi lại được trong tương lai.
Trong kinh doanh, việc nhận ra chi phí chìm và không để chi phí này ảnh hưởng đến quyết định tương lai là điều quan trọng để quản lý hiệu quả tài nguyên, tối ưu chi phí và đạt được thành công trong các dự án lớn nhỏ.
Chi phí chìm bao gồm những gì và có đặc điểm ra sao?
Chi phí chìm của một doanh nghiệp có thể bao gồm các chi phí để: Mua tài sản, nghiên cứu & phát triển, tiếp thị, đào tạo nhân viên, thuê nhà xưởng, vận chuyển, nguyên vật liệu, nhân công, thuế,…
Chi phí chìm có một số đặc điểm sau:
- Đã mất và không thể thu hồi lại được.
- Không ảnh hưởng đến quyết định tương lai của doanh nghiệp.
- Thường phát sinh trong quá khứ, từ việc đầu tư hoặc tiêu tốn tiền vào một thời điểm trước đó.
- Thường bị tác động bởi tâm lý. Do đã tiêu một lượng lớn tiền vào một dự án hay quyết định, doanh nghiệp có thể cảm thấy khó lòng từ bỏ và tiếp tục đổ tiền vào dự án không hợp lý, dẫn đến thua lỗ ngày càng nhiều.
Ví dụ chi phí chìm trong doanh nghiệp
Mỗi doanh nghiệp đều có thể phát sinh nhiều khoản chi phí chìm khác nhau. Dưới đây là một số ví dụ:
- Doanh nghiệp đầu tư một số tiền lớn vào một dự án nhưng không đạt được kết quả như mong đợi và không thể thu hồi lại số tiền đó.
- Mua sắm các thiết bị, công nghệ hoặc phần mềm, nhưng sau đó không còn sử dụng chúng do thay đổi nhu cầu hoặc công nghệ mới.
- Chi tiền vào chiến dịch tiếp thị nhưng không thu hút đủ khách hàng hoặc doanh số bán hàng để bù đắp lại số tiền đã chi.
- Đầu tư vào việc đào tạo nhân viên nhưng không thu được lợi ích tương xứng với số tiền đã chi.
Phân biệt chi phí chìm và chi phí cơ hội có gì giống và khác
Cả chi phí chìm và chi phí cơ hội đều đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá và đưa ra quyết định hiệu quả cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, tính chất của 2 loại chi phí này khác nhau, dưới đây là bảng so sánh giúp bạn phân biệt:
| Chi phí chìm | Chi phí cơ hội | |
| Định nghĩa | Là chi phí đã mất đi và không thể thay đổi được (xảy ra trong quá khứ). | Là lợi ích bị mất đi khi lựa chọn phương án này thay vì phương án khác (xảy ra trong tương lai). |
| Mức độ ảnh hưởng đến việc ra quyết định | Không được sử dụng cho việc ra quyết định. | Cần được tính đến khi ra quyết định kinh doanh. |
| Nên được bỏ qua khi xem xét các quyết định kinh tế trong tương lai. | Nên được xem xét khi so sánh các quyết định kinh tế khác nhau. | |
| Tính chất | Là khoản thực chi và không thể thu hồi được | Không phải là khoản thực chi, mà là khoản thu nhập bị mất đi. |
Thế nào là “bẫy chi phí chìm”?
“Bẫy chi phí chìm” (sunk cost trap) là tình trạng doanh nghiệp tiếp tục đầu tư thêm tiền, thời gian hoặc tài nguyên vào một quyết định hoặc dự án không hợp lý chỉ vì đã chi tiêu một lượng lớn tiền trong quá khứ và cảm thấy khó lòng từ bỏ.
Điều này là do sự tác động tâm lý mạnh mẽ của chi phí chìm, khi người ta có xu hướng coi chi phí đã tiêu tốn như một “đầu tư” và muốn giữ lại nó bằng cách tiếp tục đổ tiền vào dự án hoặc quyết định ban đầu.
Bẫy chi phí chìm có thể khiến cho doanh nghiệp bị lãng phí tài nguyên, đánh mất tầm nhìn chiến lược kinh doanh dài hạn, tăng rủi ro cũng như thiếu khả năng thích ứng với tình hình thị trường và thay đổi của khách hàng.
Bí quyết giúp doanh nghiệp tránh bẫy chi phí chìm
Chi phí chìm là một phần tất yếu trong kinh doanh. Tuy nhiên, các doanh nghiệp cần phải biết cách quản lý chi phí chìm một cách hiệu quả để tránh thua lỗ. Dưới đây là một số phương pháp giúp doanh nghiệp tránh được bẫy chi phí chìm:
Xác định được điểm cắt lỗ của dự án
Đây là một trong những cách hiệu quả nhất để quản lý chi phí chìm. Với mỗi dự án, nhà đầu tư cần phải lập kế hoạch bài bản ngay từ đầu. Trong đó, phải xác định được tỷ suất sinh lợi mục tiêu và khoản lỗ tối đa có thể gánh chịu. Khi dự án không đạt được các mục tiêu này, nhà đầu tư cần có quyết định cắt lỗ hoặc thoái vốn kịp thời.
Việc từ bỏ một dự án hoặc hoạt động kinh doanh có thể là khó khăn, nhưng nó có thể là điều cần thiết để tránh mất thêm tiền, thời gian và nỗ lực.
Tính toán được chi phí cơ hội
Chi phí cơ hội là lợi ích bị mất đi khi lựa chọn phương án này thay vì phương án khác. Doanh nghiệp cần tính toán được chi phí cơ hội của việc tiếp tục theo đuổi dự án hay hoạt động kém hiệu quả, so với việc sử dụng nguồn lực cho các dự án hay hoạt động khác có triển vọng hơn.
Tạo ra các phương án thay thế
Doanh nghiệp cần luôn có sẵn các phương án thay thế khi dự án hay hoạt động hiện tại không mang lại kết quả mong muốn. Các phương án thay thế có thể là các dự án hay hoạt động khác có liên quan đến lĩnh vực kinh doanh, hoặc là các khoản đầu tư an toàn và ổn định.
>>> Xem ngay: 5+ nguyên tắc quản trị tài chính doanh nghiệp cơ bản nhất
Thừa nhận sai lầm
Nhà đầu tư cần có tinh thần tự phê bình và chấp nhận sai lầm khi dự án hay hoạt động không thành công. Thay vì gắn bó với chi phí chìm và hy vọng vào một kết quả khả quan trong tương lai, nhà đầu tư nên biết rút kinh nghiệm và học hỏi từ sai lầm để tránh lặp lại trong các dự án hay hoạt động sau này.
Kết luận
Tóm lại, quan tâm đến chi phí chìm là một yếu tố quan trọng trong quản lý doanh nghiệp, giúp đảm bảo sự cân nhắc tài chính, đầu tư thông minh và tạo ra hiệu quả dài hạn. Bạn hãy chia sẻ kinh nghiệm quản lý chi phí chìm và đọc thêm nhiều thông tin hữu ích tại TopCV. Đây là nền tảng ứng dụng trí tuệ nhân tạo tiên phong tại Việt Nam để hỗ trợ tuyển dụng và việc làm. Chúc bạn thành công!
