Đối với bất kỳ doanh nghiệp nào, tối ưu chi phí mà đặc biệt là chi phí ẩn cũng luôn được coi như một “bài toán” vô cùng nan giải. Vậy, loại phí này có đặc điểm như thế nào và công thức tính ra sao? Đến với bài viết thuộc chuyên mục chia sẻ kinh nghiệm ngày hôm nay, mời bạn hãy cùng theo chân Vieclamkinhdoanh.vn đi tìm lời giải đáp chi tiết nhất cho những câu hỏi này!
Mục lục
Chi phí ẩn là gì?
Chi phí ẩn (tên tiếng Anh: Implicit Cost) là những khoản phí phát sinh một cách không rõ ràng mà doanh nghiệp bỏ ra trong quá trình sử dụng nguồn lực nội bộ. Do bản chất không dễ đổi chủ và không dễ định lượng, các công ty sẽ không cần phải ghi chép lại Implicit Cost cho mục đích kế toán về sau.
Trên thực tế, có rất nhiều nguyên nhân làm phát sinh loại chi phí này. Tiêu biểu có thể kể đến như sự lạc hậu về công nghệ, quy trình vận hành không tối ưu, năng lực nhân sự không đảm bảo v.vv.. Chính vì vậy, doanh nghiệp cần phát hiện và đưa ra chính sách điều chỉnh kịp thời những vấn đề nói trên để ổn định nguồn doanh thu, lợi nhuận tương lai.
Phân biệt chi phí ẩn và chi phí hiện
Bên cạnh Implicit Cost, Explicit Cost – chi phí hiện – cũng là khái niệm vô cùng quan trọng đối với lĩnh vực kinh doanh. Để dễ phân biệt 02 thuật ngữ này, bạn có thể tham khảo bảng thông tin dưới đây:
| Tiêu chí | Implicit Cost | Explicit Cost |
| Khái niệm | Là chi phí phát sinh không rõ ràng mà doanh nghiệp bỏ ra khi sử dụng nguồn lực nội bộ | Là chi phí phát sinh và được ghi nhận rõ ràng trong báo cáo tài chính của doanh nghiệp |
| Ví dụ | Chi phí cơ hội, chi phí lãng phí, chi phí thời gian v.vv.. | Chi phí nhân công, chi phí nguyên vật liệu, chi phí khấu hao v.vv.. |
| Phương pháp tính | Phương pháp định tính hoặc định lượng | Phương pháp kế toán truyền thống |
| Tác động | Có khả năng tác động tiêu cực hoặc tích cực tới hoạt động của doanh nghiệp | Có khả năng tác động trực tiếp tới hoạt động của doanh nghiệp |
Các loại Implicit Cost thường gặp trong doanh nghiệp
Thông thường, tại các doanh nghiệp thường tồn tại rất nhiều loại Implicit Cost khác nhau. Tuy nhiên, phổ biến hơn cả vẫn là:
- Chi phí cơ hội: Chi phí cơ hội là giá trị của lợi ích bị mất đi khi doanh nghiệp lựa chọn một phương án thay thế khác.
- Chi phí sử dụng tài sản cố định: Chi phí sử dụng tài sản cố định là giá trị khấu hao của các tài sản cố định như nhà xưởng, thiết bị, máy móc v.vv.. có thể dùng để sản xuất nhiều mặt hàng khác nhau.
- Chi phí quản lý: Chi phí quản lý là các khoản tiền phát sinh để duy trì hoạt động của doanh nghiệp (tiền lương, tiền thưởng, tiền thuê văn phòng v.vv..).
- Chi phí rủi ro: Chi phí rủi ro là những khoản tiền có liên quan tới một số nguy cơ mà doanh nghiệp phải đối mặt, bao gồm tiền bảo hiểm, tiền dự phòng, tiền bồi thường v.vv..
Công thức tính chi phí ẩn đúng chuẩn
Để tính toán chính xác Implicit Cost, trước tiên, các doanh nghiệp cần phải xác định những loại chi phí ẩn phát sinh trong hoạt động kinh doanh. Sau đó, hãy lựa chọn 01 trong 02 phương pháp tính toán phù hợp dưới đây:
- Phương pháp định lượng: Xác định Implicit Cost theo phương pháp định lượng sẽ sử dụng đến các dữ liệu thực tế. Ví dụ:
- Phân tích Implicit Cost theo hoạt động: Với cách làm này, bạn phải phân tích Implicit Cost thành các hoạt động và xác định khoản tiền cần bỏ ra cho mỗi hạng mục.
- Định giá thời gian: Nếu sử dụng phương pháp định giá thời gian, bạn phải tính toán giá trị thời gian của các nguồn lực bị lãng phí để tìm ra Implicit Cost.
- Phương pháp định tính: Xác định Implicit Cost theo phương pháp định tính thường dựa trên những đánh giá mang tính chủ quan của chuyên gia hoặc nhân sự trong doanh nghiệp. Ví dụ:
- Phỏng vấn: Bạn có thể tiến hành phỏng vấn nhân viên trong công ty để thu thập những thông tin về Implicit Cost.
- Thảo luận nhóm: Việc tổ chức thảo luận theo nhóm tại công ty sẽ giúp bạn tổng hợp được những tin tức tổng quan về Implicit Cost.
Một số phương pháp giúp kiểm soát Implicit Cost hiệu quả
Là loại chi phí có khả năng tạo nên cả ảnh hưởng tiêu cực và tích cực tới hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp nên việc kiểm soát Implicit Cost luôn nhận được sự quan tâm từ đông đảo công ty. Theo đó, bạn có thể quản lý những khoản tiền này một cách hiệu quả theo một số phương pháp bao gồm:
- Đổi mới công nghệ, tối ưu hóa quy trình sản xuất để hạn chế tối đa những bước dư thừa và nâng cao năng suất lao động.
- Chuyên môn hóa quy trình làm việc để giảm thiểu tối đa sự chồng chéo khi thực hiện nhiệm vụ của nhân viên.
- Quản lý kho hiệu quả để tối thiểu hóa chi phí mua hàng, chi phí tồn trữ v.vv..
- Thiết kế hệ thống quản lý chuỗi cung ứng phù hợp để đảm bảo các giai đoạn trong quy trình sản xuất diễn ra thông suốt.
- Xây dựng kế hoạch sản xuất rõ ràng để hạn chế xảy ra tình trạng thiếu hụt hoặc dư thừa nguyên vật liệu, tồn kho v.vv..
Tham khảo: Chi phí chìm là gì? Phương pháp tránh “bẫy” chi phí chìm.
Tổng kết
Hy vọng rằng thông qua bài viết của Blog Kinh Doanh trên đây, bạn đã nắm được những kiến thức cơ bản nhất về chi phí ẩn. Là khoản phí luôn tồn tại trong quy trình vận hành của mọi doanh nghiệp, việc nắm bắt được nguyên nhân phát sinh cũng như cách kiểm soát hiệu quả Implicit Cost sẽ giúp các nhà quản trị cải thiện năng suất lao động cho nhân viên và thu về nguồn lợi nhuận hấp dẫn!
