Giảm phát là gì, so với lạm phát thì có nguy hiểm hơn hay không? Đó là thắc mắc của không ít người khi lần đầu tiên nghe thấy khái niệm này. Hãy cùng Vieclamkinhdoanh tìm hiểu tường tận về hiện tượng kinh tế giảm phát trong bài viết hôm nay.
Mục lục
Giảm phát là gì, có giống với lạm phát?
Mặc dù không được phổ biến như khái niệm lạm phát, nhưng giảm phát đã và đang đóng vai trò không nhỏ đối với nền kinh tế.
Khái niệm Giảm phát là gì
Giảm phát là tình trạng mức giá chung giảm xuống liên tục. Giảm phát trái ngược với lạm phát. Giảm phát cũng có thể được hiểu là tình trạng lạm phát với tỷ lệ mang giá trị âm.
Giảm phát có thể được đo lường bằng chỉ số giá tiêu dùng (CPI), là một chỉ số đo lường mức độ thay đổi của giá cả của một giỏ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng thông thường.
Ví dụ về giảm phát
Giảm phát ở Nhật Bản trong những năm 1990 là một trong những ví dụ điển hình nhất về hiện tượng giảm phát. Nhật Bản đã trải qua đợt giảm phát kéo dài trong những năm 1990. Giá cả giảm trung bình gần 2% mỗi năm trong giai đoạn này.
Ngoài ra, lịch sử cũng ghi nhận 2 cuộc giảm phát lớn khác, đó là:
- Giảm phát ở Hoa Kỳ trong những năm 1930: Giảm phát đã xảy ra ở thời điểm đầu của cuộc Đại suy thoái, gây ra tình trạng giảm giá đáng kể nhất mà Hoa Kỳ từng trải qua. Giá cả giảm trung bình gần 7% mỗi năm trong giai đoạn này.
- Giảm phát ở Venezuela trong những năm gần đây: Venezuela đã trải qua một đợt giảm phát nghiêm trọng trong những năm gần đây. Giá cả đã giảm hơn 800% trong giai đoạn này.
Phân biệt giảm phát và lạm phát
Giảm phát và lạm phát là hai hiện tượng kinh tế trái ngược nhau và đều có ảnh hưởng đáng kể đến nền kinh tế. Dưới đây là bảng phân biệt giảm phát và lạm phát:
| Đặc điểm | Giảm phát | Lạm phát |
| Định nghĩa | Mức giá chung giảm xuống liên tục | Mức giá chung tăng lên liên tục |
| Tỷ lệ | Tỷ lệ dưới 0% | Tỷ lệ từ 0% trở lên |
| Nguyên nhân | Giảm cung tiền, tăng cung hàng hóa và dịch vụ, giảm nhu cầu | Tăng cung tiền, giảm nguồn cung hàng hóa/ dịch vụ, tăng nhu cầu |
| Tác động | Tăng sức mua của người tiêu dùng, giảm chi phí cho doanh nghiệp, tăng thất nghiệp | Giảm sức mua của người tiêu dùng, tăng chi phí cho doanh nghiệp, giảm tiết kiệm |
| Chính sách | Mở rộng tín dụng, cắt giảm lãi suất, tăng chi tiêu | Thu hẹp tín dụng, tăng lãi suất, giảm chi tiêu |
| Ví dụ | Giá một chiếc bánh mì là 10.000 đồng trong năm 2022 và giảm xuống còn 9.000 đồng trong năm 2023. | Giá một chiếc bánh mì là 10.000 đồng trong năm 2022 và tăng lên 11.000 đồng trong năm 2023. |
Nguyên nhân gây ra giảm phát
Giảm phát có thể xảy ra do nhiều lý do khác nhau, trong đó chủ yếu là 3 nguyên nhân chính sau đây:
Giảm cung tiền
Khi lượng tiền trong lưu thông giảm, giá cả sẽ có xu hướng giảm. Điều này có thể xảy ra do Ngân hàng Trung ương nâng lãi suất, thu hẹp tín dụng hoặc bán trái phiếu.
Ví dụ: Ngân hàng Trung ương Hoa Kỳ đã tăng lãi suất trong những năm 1980 để chống lạm phát. Điều này đã dẫn đến giảm cung tiền và giảm phát.
Tăng cung hàng hóa và dịch vụ
Khi có nhiều hàng hóa và dịch vụ hơn trên thị trường, giá cả sẽ có xu hướng giảm. Điều này có thể xảy ra do tăng trưởng kinh tế, cải thiện năng suất hoặc sự cạnh tranh mới.
Ví dụ: Năng suất lao động của Hoa Kỳ đã tăng đáng kể trong những năm qua. Điều này đã dẫn đến tăng cung hàng hóa và dịch vụ, và giảm giá.
>>> Xem ngay: Khởi nghiệp kinh doanh: Kiến thức – kỹ năng cần có
Giảm nhu cầu
Khi nhu cầu của người tiêu dùng giảm, giá cả sẽ có xu hướng giảm. Điều này có thể xảy ra do suy thoái kinh tế, thất nghiệp gia tăng hoặc thay đổi sở thích của người tiêu dùng.
Ví dụ: Suy thoái kinh tế năm 2008 đã dẫn đến giảm nhu cầu của người tiêu dùng. Điều này đã dẫn đến giảm giá.
Lạm phát và giảm phát cái nào nguy hiểm hơn?
Lạm phát và giảm phát đều có thể gây ra những tác động tiêu cực đối với nền kinh tế. Tuy nhiên, giảm phát thường được coi là nguy hiểm hơn lạm phát bởi:
- Giảm phát có thể dẫn đến suy thoái kinh tế: Khi giá cả giảm, doanh nghiệp có thể cắt giảm sản xuất để giảm chi phí. Hậu quả là dẫn đến thất nghiệp, suy thoái kinh tế.
- Giảm phát khó kiểm soát hơn: Lạm phát có thể được kiểm soát bằng cách tăng lãi suất hoặc giảm cung tiền. Tuy nhiên, giảm phát thường khó khăn hơn để kiểm soát, vì các chính sách này có thể làm giảm tăng trưởng kinh tế.
- Giảm phát có thể gây ra những tác động tiêu cực lâu dài: Giảm phát có thể dẫn đến giảm đầu tư, giảm năng suất và tăng nợ. Những điều này có thể làm suy yếu nền kinh tế trong dài hạn.
Những ảnh hưởng và hậu quả của giảm phát là gì?
Giảm phát có thể gây ra cả tác động tích cực và tiêu cực đối với nền kinh tế. Những ảnh hưởng tích cực của giảm phát đối với nền kinh tế:
- Tăng sức mua của người tiêu dùng: Khi giá cả giảm, người tiêu dùng có thể mua được nhiều hàng hóa và dịch vụ hơn với cùng một số tiền.
- Giảm chi phí cho doanh nghiệp: Khi giá cả giảm, doanh nghiệp có thể tiết kiệm tiền. Điều này có thể giúp cho nền kinh tế tăng trưởng.
Những hậu quả tiêu cực của giảm phát:
- Tăng thất nghiệp: Khi giá cả giảm, doanh nghiệp có thể cắt giảm sản xuất để giảm chi phí. Điều này có thể làm gia tăng tỷ lệ thất nghiệp.
- Tăng nợ: Khi giá cả giảm, giá trị của các khoản nợ bằng tiền mặt sẽ tăng lên. Điều này có thể khiến người tiêu dùng và doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc trả nợ.
- Giảm đầu tư: Khi giá cả giảm, doanh nghiệp có thể lo lắng về doanh số bán hàng giảm trong tương lai và có thể ít đầu tư hơn.
Những tác động tiêu cực của giảm phát có thể trở nên nghiêm trọng hơn nếu giảm phát kéo dài hoặc diễn ra quá nhanh. Trong trường hợp này, giảm phát có thể dẫn đến suy thoái kinh tế.
Kết luận
Hiểu rõ giảm phát là gì và những tác động tiêu cực của nó, các nhà hoạch định chính sách thường cố gắng tránh giảm phát. Tuy nhiên, giảm phát đôi khi có thể là một phần bình thường của chu kỳ kinh tế.
Dù là nền kinh tế giảm phát hay lạm phát, bạn cũng nên tìm cho mình một công việc ổn định và không ngừng nâng cao năng lực của bản thân để tạo thêm thu nhập. Tại TopCV – Nền tảng tuyển dụng và việc làm tiên phong ứng dụng AI tại Việt Nam, bạn hoàn toàn có thể tìm được những công việc với mức thu nhập hấp dẫn. Chúc bạn thành công!
