Bạn đã bao giờ thắc mắc rằng liệu doanh nghiệp của bạn đang tăng trưởng hay suy giảm so với cùng kỳ năm ngoái chưa? Nếu có, bạn sẽ cần quan tâm đến YOY. Vậy, chỉ số YOY là gì? Cách tính, ưu – nhược điểm của YOY là gì, vận dụng chỉ số này như thế nào? Cùng Vieclamkinhdoanh.vn tìm hiểu trong bài viết Chia sẻ kinh nghiệm sau đây nhé.
Mục lục
YOY là gì?
Chỉ số YOY (Year-over-Year) là một cách đánh giá tăng trưởng, suy giảm của một biến số, chỉ số trong kinh doanh hoặc tài chính trong một khoảng thời gian so với cùng kỳ của năm trước. Chỉ số YOY được tính toán bằng cách so sánh dữ liệu trong một khoảng thời gian hiện tại với dữ liệu tương tự trong khoảng thời gian cùng kỳ của năm trước đó. Thông qua việc so sánh này, bạn có thể đánh giá được sự phát triển hoặc giảm sút của một biến số qua các năm.
Tìm hiểu thêm: Thị phần là gì và cách gia tăng thị phần cho doanh nghiệp
Vì sao cần tính YOY?
Vậy, lý do mà doanh nghiệp cần thực hiện tính YOY là gì? Tương tự như những chỉ số khác, YOY là một chỉ số mà doanh nghiệp cần quan tâm để có thể tạo ra sự phát triển bền vững. Cụ thể, dựa vào chỉ số YOY, doanh nghiệp có thể đánh giá, phân tích được những vấn đề như sau:
- Cho phép so sánh hiệu suất trong một khoảng thời gian cụ thể với cùng kỳ năm trước đó, từ đó giúp xác định rõ mức độ tăng trưởng hoặc suy giảm so với dự kiến, giúp bạn cải thiện dự báo và kế hoạch tài chính cho tương lai.
- Giúp xác định được các xu hướng trong doanh nghiệp hoặc thị trường dựa vào sự tăng giảm của YOY.
- Bằng cách so sánh dữ liệu hiện tại với cùng kỳ năm trước, YOY cũng cho phép bạn đánh giá hiệu suất dài hạn của một doanh nghiệp hoặc dự án.
- Trong một số ngành, hoạt động kinh doanh có thể có biến động mùa vụ. Tính YOY giúp điều chỉnh các yếu tố mùa vụ, giúp bạn thấy rõ sự tăng trưởng hoặc suy giảm cố định sau khi loại bỏ yếu tố mùa vụ.
- Trong trường hợp có sự kiện bất thường, chẳng hạn như đại dịch hoặc khủng bố, YOY giúp bạn đánh giá tác động của những biến cố này đối với doanh nghiệp.
Công thức tính của YOY là gì?
Để tính YOY, bạn có thể tham khảo công thức và các bước để tính YOY và ví dụ cụ thể ngay sau đây:
Các bước để tính YOY
Công thức tính chỉ số YOY (Year-over-Year) là:
YOY (%) = [(Dữ liệu hiện tại – Dữ liệu cùng kỳ năm trước) / Dữ liệu cùng kỳ năm trước] x 100
Dưới đây là các bước để tính YOY:
- Xác định chỉ số hoặc dữ liệu bạn muốn so sánh YOY.
- Thu thập dữ liệu hiện tại cho khoảng thời gian bạn quan tâm.
- Thu thập dữ liệu tương tự cho cùng kỳ của năm trước đó.
- Sử dụng công thức YOY, tính hiệu suất bằng cách lấy hiện tại trừ đi cùng kỳ năm trước đó, sau đó chia cho cùng kỳ năm trước đó và nhân với 100 để đưa ra phần trăm.
Tìm hiểu thêm: Chi phí chìm là gì – đặc điểm, phương pháp tránh bẫy chi phí chìm
Ví dụ về tính YOY
Giả sử bạn muốn tính chỉ số YOY cho doanh số bán hàng của cửa hàng của bạn trong quý I của hai năm liên tiếp, năm nay và năm trước. Dữ liệu doanh số bán hàng cho hai thời kỳ là như sau:
- Doanh số bán hàng trong quý 1 năm 2023 là 100 tỷ đồng.
- Doanh số bán hàng trong quý 1 năm 2022 là 80 tỷ đồng.
Sử dụng công thức YOY, bạn có thể tính toán như sau:
YOY (%) = [(100 tỷ – 80 tỷ) / 80 tỷ] x 100 = 25%
Trong trường hợp này, chỉ số YOY cho doanh số bán hàng trong tháng 10 năm nay so với cùng kỳ năm trước là 20%, cho thấy doanh số đã tăng 20% so với năm trước. Điều này có thể chỉ ra sự tăng trưởng trong doanh nghiệp của bạn và giúp bạn đánh giá hiệu suất kinh doanh.
Ưu – nhược điểm của chỉ số YOY là gì?
Việc sử dụng bất kỳ chỉ số nào trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp cũng sẽ có những ưu – nhược điểm riêng. Vậy, những ưu – nhược điểm của chỉ số YOY là gì? Cùng theo dõi phần nội dung tiếp theo đây để giải đáp vấn đề này nhé.
Ưu điểm của chỉ số YOY là gì?
Chỉ số YOY sẽ có những ưu điểm như sau:
- Đơn giản và dễ hiểu: YOY là một phương pháp đơn giản, dễ hiểu để đánh giá sự tăng trưởng hoặc suy giảm trong một khoảng thời gian so với cùng kỳ năm trước. Điều này làm cho chỉ số này trở thành một công cụ mạnh mẽ để truyền đạt thông tin về hiệu suất kinh doanh cho những người không chuyên về tài chính.
- Dễ áp dụng: Tính YOY không đòi hỏi nhiều công cụ phức tạp hoặc kiến thức toán học. Bất kỳ người quản lý kinh doanh hoặc doanh nhân có thể dễ dàng tính toán chỉ số YOY bằng sử dụng dữ liệu cơ bản.
- Theo dõi sự phát triển dài hạn: YOY cho phép bạn đánh giá sự phát triển dài hạn của doanh nghiệp hoặc dự án. Bằng cách so sánh hiệu suất trong nhiều năm liên tiếp, bạn có thể xác định xu hướng tăng trưởng hoặc suy giảm dài hạn.
- Đối soát được yếu tố mùa vụ: YOY cho phép bạn điều chỉnh yếu tố mùa vụ khi so sánh hiệu suất qua các năm. Điều này giúp bạn nhận ra xu hướng thực sự và loại trừ biến động do thời tiết hoặc mùa vụ.
Tìm hiểu thêm: Thị hiếu là gì và cách giúp xác định được thị hiếu của khách hàng
Nhược điểm của chỉ số YOY là gì?
Tuy nhiên, doanh nghiệp cũng cần lưu ý một số nhược điểm của chỉ số YOY như sau:
- Thiếu thông tin về biến động trong năm: YOY chỉ so sánh hai khoảng thời gian cách nhau một năm. Nó không cung cấp thông tin về sự biến động trong cùng một năm, do đó có thể bỏ lỡ thông tin quan trọng về xu hướng thay đổi trong các tháng hoặc quý.
- Không xem xét nguyên nhân: YOY chỉ cho bạn biết có sự tăng trưởng hoặc suy giảm, nhưng không giải thích nguyên nhân cụ thể. Điều này đòi hỏi bạn phải tiến hành phân tích sâu hơn để tìm hiểu tại sao sự thay đổi xảy ra.
- Có thể bị ảnh hưởng bởi biến cố bất thường: Nếu có sự kiện bất thường xảy ra trong một năm, chẳng hạn như đại dịch, nó có thể làm biến đổi chỉ số YOY một cách không cân đối và không phản ánh hiệu suất chung của doanh nghiệp.
- Không phù hợp cho các ngành có sự biến động hàng ngày: Trong những ngành có sự biến động mạnh hàng ngày hoặc giờ, chẳng hạn như thị trường chứng khoán, YOY có thể không phù hợp để đánh giá hiệu suất.
YOY bao nhiêu là tốt?
Không có một giá trị cụ thể cho YOY (Year-over-Year) mà có thể được coi là “tốt” hoặc “xấu” mà có thể áp dụng cho tất cả ngành và tất cả tình huống. Điều quan trọng là giá trị YOY phụ thuộc vào ngữ cảnh và ngành cụ thể bạn đang xem xét. Tuy nhiên, nhìn chung, YOY dương là tốt, YOY âm là xấu. Cụ thể:
- YOY dương cho thấy doanh nghiệp đang phát triển và tăng trưởng. YOY dương càng cao thì doanh nghiệp càng tăng trưởng tốt.
- YOY âm cho thấy doanh nghiệp đang suy giảm hoặc gặp khó khăn. YOY âm càng thấp thì doanh nghiệp càng suy giảm nghiêm trọng.
Bên cạnh đó, bạn cũng có thể tham khảo một số tỷ lệ chỉ số YOY được xem là tốt ở một số lĩnh vực sau đây:
- Đối với các công ty lớn, một YOY tăng trưởng trong khoảng 5% đến 10% có thể được coi là khá ổn định và lành mạnh.
- Đối với các công ty nhỏ hơn hoặc mới thành lập, mức tăng trưởng YOY cao hơn, chẳng hạn từ 20% đến 50% hoặc cao hơn, thường được mong đợi, đặc biệt là trong các ngành mới nổi và các startup.
Cách để cải thiện chỉ số YOY cho doanh nghiệp
Để cải thiện chỉ số YOY cho doanh nghiệp, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau:
- Tăng doanh số bán hàng: Đây là cách hiệu quả nhất để cải thiện chỉ số YOY. Bạn có thể tăng doanh số bán hàng bằng cách mở rộng thị trường, phát triển sản phẩm mới hoặc cải thiện dịch vụ chăm sóc khách hàng.
- Giảm chi phí: Giảm chi phí có thể giúp doanh nghiệp tăng lợi nhuận và cải thiện chỉ số YOY. Bạn có thể giảm chi phí bằng cách tối ưu hóa quy trình sản xuất, đàm phán giá với nhà cung cấp hoặc cắt giảm các chi phí không cần thiết.
- Tăng hiệu quả hoạt động: Tăng hiệu quả hoạt động có thể giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí và cải thiện chỉ số YOY. Bạn có thể tăng hiệu quả hoạt động bằng cách sử dụng công nghệ mới, đào tạo nhân viên hoặc cải thiện quy trình làm việc.
Ứng dụng thực tế của chỉ số YOY
Không phải bất kỳ ngành nghề nào cũng nên ứng dụng chỉ số YOY. Để hiểu hơn về ứng dụng thực tế này, hãy tham khảo ngay nội dung sau đây nhé:
Ngành nào nên ứng dụng YOY?
Chỉ số YOY có thể được ứng dụng trong tất cả các ngành, nhưng một số ngành có thể ứng dụng hiệu quả hơn các ngành khác. Các ngành có tính chu kỳ kinh doanh cao, chẳng hạn như sản xuất, bán lẻ và dịch vụ tài chính, thường sử dụng YOY để theo dõi sự thay đổi trong kết quả hoạt động theo từng năm.
Các ngành có tính cạnh tranh cao cũng nên ứng dụng chỉ số này trong quá trình phát triển. Chẳng hạn như công nghệ và dược phẩm, cũng thường sử dụng YOY để so sánh hiệu quả hoạt động của mình với các đối thủ cạnh tranh.
Tìm hiểu thêm: Chiết khấu là gì và cách tính chiết khấu trong kinh doanh
Ứng dụng YOY như thế nào?
Chỉ số YOY có thể được ứng dụng theo nhiều cách khác nhau. Ví dụ như sau:
- So sánh với tiêu chuẩn ngành: So sánh với tiêu chuẩn ngành với YOY để xác định xem doanh nghiệp có đang hoạt động hiệu quả hơn so với các doanh nghiệp khác trong cùng ngành hay không.
- So sánh đối thủ cạnh tranh: YOY có thể được so sánh với đối thủ cạnh tranh để xác định xem doanh nghiệp có đang hoạt động hiệu quả hơn so với đối thủ cạnh tranh hay không.
- Phân tích + nhìn nhận cơ hội tăng trưởng: YOY có thể được phân tích để nhìn nhận cơ hội tăng trưởng của doanh nghiệp. Bằng cách phân tích YOY, doanh nghiệp có thể xác định các lĩnh vực mà doanh nghiệp đang hoạt động hiệu quả và có tiềm năng tăng trưởng cao.
Hy vọng với bài viết trong chuyên mục Blog Kinh Doanh này, bạn đã hiểu hơn về YOY là gì, cách tính chỉ số YOY, và điểm mạnh cũng như điểm yếu của việc sử dụng phương pháp này trong kinh doanh và tài chính.
Bên cạnh đó, nếu bạn đang tìm kiếm những thách thức mới trong sự nghiệp hoặc muốn tận dụng kiến thức về YOY và quản lý kinh doanh của mình, hãy ghé thăm TopCV.vn ngay hôm nay để khám phá các vị trí công việc hấp dẫn và đúng với sở thích của bạn. Tại đây, bạn có thể tìm kiếm và ứng tuyển vào các vị trí việc làm phù hợp với kiến thức và kinh nghiệm của bạn, cùng với các cơ hội phát triển sự nghiệp thú vị.
